Goed onderwijs is een voortdurende zoektocht naar effectieve manieren om kennis over te dragen, vaardigheden te ontwikkelen en leerlingen te inspireren tot groei. Afgelopen jaren is er een groeiende erkenning ontstaan voor peer-onderwijs. Het is erg interessant om deze vorm van onderwijs te bekijken door de bril van onderwijswetenschapper Gert Biesta. Laten we duiken in deze holistische kijk op onderwijs.
Actieve deelname door Peer-onderwijs
Peer-onderwijs, of peer-tutoring, is een vorm van onderwijs waarbij leerlingen elkaar ondersteunen in hun leerproces. Degenen met meer ervaring en/of kennis biedt hulp aan de leerlinge die hier een hulpvraag over heeft. Deze vorm van leren benadrukt gelijkwaardigheid, samenwerking en het idee dat leerlingen niet alleen kunnen leren van docenten, maar ook van elkaar. Het is een krachtig instrument om de betrokkenheid van leerlingen te vergroten en een inclusieve leeromgeving te creëren.
In een peer-onderwijsomgeving worden leerlingen aangemoedigd om niet alleen ontvangers van kennis te zijn, maar ook actieve deelnemers aan elkaars leerproces. Door elkaar te onderwijzen en te ondersteunen, ontwikkelen ze niet alleen academische vaardigheden, maar ook sociale en emotionele competenties, zoals empathie, communicatie en samenwerking.
De Drieslag van Gert Biesta
Gert Biesta benadrukt in zijn werk drie cruciale dimensies van onderwijs: kwalificatie, socialisatie en subjectivering. Deze drieslag biedt een diepgaand perspectief op wat onderwijs zou moeten bereiken.Kwalificatie draait om het verwerven van kennis en vaardigheden die nodig zijn om goed te functioneren in de samenleving. Socialisatie verwijst naar het aanleren van sociale normen, waarden en culturele aspecten. Subjectivering richt zich op de ontwikkeling van de persoonlijke identiteit van een individu.Biesta stelt dat een evenwicht tussen deze drie dimensies van cruciaal belang is voor een holistische en volledige educatie.
Peer-onderwijs en de Drieslag
Wanneer we peer-onderwijs bekijken in het licht van Biesta’s drieslag, zien we dat het niet alleen bijdraagt aan kwalificatie door kennisoverdracht, maar ook aan socialisatie en subjectivering.
Kwalificatie: peer-onderwijs stimuleert het actieve leerproces, waarbij onze leerlingen niet alleen informatie ontvangen, maar ook zelf lesgeven en leren door anderen te helpen. Dit draagt bij aan een dieper begrip van de lesstof.
Socialisatie: peer-tutoring zorgt niet alleen voor academische vaardigheden, maar ook sociale vaardigheden, zoals communicatie, samenwerking en empathie. Ze leren van elkaar en ontwikkelen een gevoel van verbondenheid en gemeenschap.
Subjectivering: door de interactie en samenwerking in een peer-onderwijsomgeving kunnen onze leerlingen ook hun eigen identiteit ontwikkelen. Ze krijgen de kans om te ontdekken wie ze zijn als lerenden en individuen.
Directe instructie versus peer-tutoring
| Directe instructiemodel | Peer-tutoring | |
| Leeromgeving | Docent gestuurd | Gedeelde verantwoordelijkheid Interactieve setting |
| Rol docent | Instructeur | Facilitator, begeleider |
| Interactie | Docent naar leerlingen | Tweerichtingsverkeer: leerling-leerling |
| Participatie | Betrokkenheid via vragen en antwoorden | Actieve betrokkenheid door samenwerking |
| leerling activiteiten | Luisteren, aantekeningen maken, vragen stellen | Op basis van persoonlijke hulpvraag, actief leren, wijze waarop past bij type leerling |
| Bevordering vaardigheden | Minder nadruk | Samenwerkingsvaardigheden, leiderschap en 21st Century skills. |
Conclusie
Biesta’s drieslag biedt een waardevol kader om het doel van hedendaags onderwijs opnieuw vorm te geven en vervolgens te streven naar een evenwichtige educatieve ervaring die niet alleen gericht is het vergaren van kennis, maar ook op de ontwikkeling van sociale en persoonlijke identiteit. Peer-onderwijs is een mooie aanvulling op het veel gebruikte directe instructiemodel. Het integreren hiervan is een stap in de richting van een meer inclusieve, holistische en effectieve onderwijsbenadering die de drie domeinen van Biesta ondersteunt.
